2017(e)ko ekainaren 24(a), larunbata

We Tripantu edo Urte berri On

Kaixo denoi eta WE TRIPANTU!

Hor San Juanak ospatzen zabiltzaten bezala hemen urte berriko festan dabiltza Andeetako eta Amazonaseko indigenak. We Tripantu jaia. Ekainak 21ean, solstizio egunean, hego hemisferioan urteko egunik motzenean, urte aldaketa dator. Negua hasi da hemen. Gure abenduak 31aren berdina. Jai hau, gaur egun, gehienbat Maputxeek ospatzen dute.

Non ote gaude? Pereiran jarraitzen al dugu? .....
....
EZ. Duela aste bat motxila berriz egin eta Tatacoako desertura abiatu ginen. Sandrak ezagutu nahi zuela eta gurekin animatu zen. Desertuan akanpatzeko lekuak daude eta hori egin genuen. Bertan dagoen obserbatorio astronomikotik gertu jarri ginen, gauean izarrez beteriko zeruaz gozatzeko. Lehen gauean denbora batez ikusi ahal izan genituen, dena lainotu zen arte. Bigarren gauean obserbatorioko hitzaldi-klasera animatu ginen hirurok. Egunero antolatzen dute hitzaldia. Eguzkia sartu bezain pronto hasten da. Denetik esplikatzen dute, oso konpletoa eta famili giroan. Gomendagarria.

Tatacoa berez ez da desertua, Baso Tropikal Lehorra da. Euri oso gutxi egiten duen lekua da baina berde pixkat ikus daiteke. Gu egon ginenean egun batean euria egin zigun. EZ DA POSIBLE! Kolonbian daramazkigun ia 80 egunetatik 10etan, asko jota, ez digu euririk egin. Ikaragarria! Horregatik du EHaren horrenbeste antza. Aprobetxatzen dut inork ez duela EH vs KOLONBIA tribiala asmatu esateko. Kronikaren amaieran emaitzak, norbaitek azken saiakera egin nahi badu....

Tatacoan bi egun gozagarri igaro ondoren Sandra agurtzeko garaia iritsi zen. Neivako bus geltokian agurtu ginen elkar, bera Pereiraruntz bueltan eta gu San Agustin herrira.

San Agustin eta ondoko Isnos herriak oso ezagunak dira herrialde osoan, hemengo bailaran arrasto prekolonbino asko agertu direlako. 2000urtez okupatua egon zen hinguru hau tribu indigenez. Gaur egun oraindik ez dakite zeintzuk ziren eta San Agustinianoak bezala ezagutzen dira. Teoria orokorrak tribu berbera egon zela esaten du denbora osoan baina ikerlari batzuk hiru tribu ezberdin eta hiru aro diferentziatu daitezkela diote. Guk arkeologiaz ur azpian arnasteaz baino gutxiago dakigu beraz paisaiaz gozatu dugu eta arrasto arkeologikoak bixitatu ditugu zuei argazkiak bidaltzeko... Bitxikeria handiena harriz eginiko eskultura antropomorfikoak dira. Ehundaka daude, tamaina eta forma ezberdinekoak. Handienak hiru metro neurtzen ditu. Uste da hildakoak omentzeko modu bat zela. Argazkietan ikusiko dituzue zein kuriosoak diren. Harrizko eskulturak k.o. 1- k.o. 900 urteek osatutako arokoak dira.

San Agustinen hiru egun igaro ditugu. Arkeologiaz aparte, duela gutxi arte Kolonbiako ur jauzirik altuena zena ikusi genuen Salto de Bordones, Isnos herrian, 400mko erorketarekin. Gidak herrialdeko altuena bezala saldu zigun baina interneten izena bilatzen ari naizela orain altuenaren titulua galdu duela ikusi dut. Bogota ondoan 590mko bat dago, La Chorrera. Pena bixitatu ez izana.

San Agustindik mendi bideetatik furgoneta batean bost ordu igarota Popayan hirira etorri ginen. Hemen hiru egun igaro ditugu eta bihar bagoaz Pastora. Bisa amaitzear dugu, 90egunekoa, eta ezin gara denbora gehiegi leku berean geratu. Bixitatzen duguna bixitatuta ere 8 egun barru, uztailak 4rako, Ekuadorren egon behar dugu.

Popayan unibertsitateen hiria da baina oporretan daude eta ez dugu ikasle giroa kaleetan sentitu. Hiri oso lasaia da. Alde zaharreko etxe guztiak txuriak dira, la ciudad blanca bezala ezaguna da. Hemen jaio ziren Guillermo Valencia poeta (Anarkos poemaren egillea) eta Edgar Negret eskultore abstraktoa (uste dut Oteizaren laguna edo ezaguna zela, hemengo museoan bere eskultura bat dago).

Uda hasi berriataz gozatu. Ondo pasa San Martzialetan eta Hernaniko San Juanetan!
Besarkadak denontzat!

Uiii.... ia ahaztu zait tribialen emaitzak ipintzea. Argazki guzti GUZTIAK Kolonbiakoak dira. Ez dago EHko ezta bat. Ez al du honek EHren antza?

2017(e)ko ekainaren 11(a), igandea

Hitz eta pitz

Kaixo denoi!

Sandra eta Jorgen etxean jarraitzen dugu. Bai, bi aste baino gehiago daramazkigu hemen, ia 20 egun. Dagoeneko etxean bezala sentitzen gara. Asteazkenean joateko asmoa genuen baina... oso gustora gaude eta Sandra langabezian dago eta gure konpainia asko eskertzen duenez, ezin joan hemendik horren goiz. Ia egun guztiak etxe inguruan pasa ditugu. Sandrarekin berriketan, gizarte langilea da eta hemengo informazioa asko dauka. Eta guk galderak egiteko irrikitan... Konbinazio perfektoa. Orduak, egunak eta asteak joan zaizkigu HITZ ETA PITZ!

Bake prozesua... bla bla bla... Narkotrafikoa... bla bla bla... Irakaskuntzako greba orokorra... bla bla bla... Kolonbiako gizartearen estratifikazioa... bla bla bla... Drogomenpekotasuna... bla bla bla... Kalejo jendea... Matxismoa... Feminismoa... Guerrilariak... Paramilitarrak... Reinsertatutako jendea... Politikako korrupzioa... Gobernuko kontuak... Inmobiliarien burbuila espainian (hemen gertatuko dena urte batzuk barru)... Dirulanguntzak... Subentzioak... FARC... ELN... M19... Uribe... Santos... AUC... Ikasle mugimenduak... Barazkijaleak... Sukaldaritza... ONG eta fundazio pribatuen lan baldintzak... Emakumeen rolak familian... etab etab etab

Kolonbiaren gaineko kapa guztiak kentzen joan gara. Luxu bat da Sandrak daukan informazio guztia. Bere bizipenak entzuteak ez du inor indiferente uzten. Eskerrik asko Sandra! Egun hauetan hemengo sukaldaritzaz ere asko erakutsi digute eta guk beraiei ere asko sukaldatu diegu. Gure alokairua janariarekin ordaintzen ari gara. Beraien dieta obetu dela esan dute eta etxeko ekonomian lagundu dugunarekin lasaiago omen daude. Elkartrukea izaten ari da. Sandra begetarianoa bilakatu dugu.

Aste honetan egunero euria egin du eta ia ez gara etxetik atera baina lengo astean Salentora eta Kokorako bailarara joan ginen, Sandrarekin. Goizeko 4tan esnatu ginen eta 7:40tako Salento herrian geunden. Herritxo oso polita da eta nola ez oso oso oso turistikoa, Eje Kafeteroko harribitxia. Bertatik Kokora bailarara joateko jeep bidez 30minutu egin behar dira. Bertan ibilbide ezberdinak daude, guk ezagunena egin genuen, 5 orduko txangoa. Jeepean neska argentinar bat elkartu zitzaigun eta lauak elkarrekin pasa genuen eguna. Bost orduko paseoa egun guztira luzatu genuen. Bazkaria etxetik eraman genuen eta bailarako zelaian ederki sartu zen dena. Leku oso gomendagarria. Herria ere oso polita da baina mendiko parajeek ez dute parekorik, argazkitan ikusiko duzuen modura.

Ez badugu plana berriz aldatzen asteartean edo asteazkenean bagoaz Tatakoa desertura. Ekaina aurrera doa eta beranduenez uztailaren 2an irten behar dugu Kolonbiatik.

Tribialen emaitzak ez ditut oraindik idatziko, jende gehiagok parte hartu dezan. Animatu!

Oraindik ez dut atzerriko irakurleen emailik jaso... Nor dabil hor?

Ondo segi eta besarkadak denontzat!

2017(e)ko ekainaren 8(a), osteguna

Euskal Herria VS Kolonbia

Kaixo denoi eta ongi etorri Oiartzundik Mundura trivialen 2. ediziora!

EH ala Kolonbia? Argazki sorta igoko dut kronika honetan eta nongoak diren asmatu beharko dituzue.

Lehenik sarreratxo bat.
Herrialde honetan ez daude urtaroak, urte osoan tenperatura ia ez da aldatzen. Klima altueraren arabera sailkatzen da eta lau klima ezberdinetan banatzen da Kolonbia osoa.
0-1000m —> Oso beroa (adib: Kartagena)
1000-2000m —> Beti udaberri giroan (Medellin)
2000-4000m —> Hotza nabari da ( Bogota)
4000- ... —> Glaziarrak

Udaberri giroko parajeek daukate EHn antza gehien. Berde berdeak eta mendiz inguratuak. Ea zenbat asmatzen dituzuen. Emaitza hurrengo kronikan. Argazki guztiak internetetik hartu ditut, eskerrik asko egileei.
Ondo segi!